Badanie tkanki tłuszczowej, które jest obecnie najczęściej stosowane, to bioimpedancja elektryczna, umożliwiająca analizę składu ciała. Znalazło ono swoje zastosowanie w dietetyce, leczeniu otyłości i zaburzeń żywienia, a także wśród sportowców, którzy potrzebują utrzymać nie tylko odpowiednią wagę, ale też kondycję. Jak wygląda badanie poziomu tkanki tłuszczowej i kiedy powinniśmy się na nie zdecydować?
Na czym polega badanie tkanki tłuszczowej?
Badanie tkanki tłuszczowej odbywa się z wykorzystaniem specjalnego urządzenia, które przypomina wagę, jednak jest bardziej rozbudowane i wyposażone w dodatkowe elementy, jak np. elektrody. Znajdują się one na wadze, jak też często dwie dodatkowe są trzymane w dłoniach. Na wagę wchodzimy bez butów i skarpetek, czyli gołymi stopami. Mają mieć one bezpośredni kontakt z elektrodami, emitującymi fale prądowe. Fale nie są niebezpieczne dla zdrowia człowieka, w żaden sposób nie są też odczuwalne przez badaną osobę. Natężenie impulsów to zwykle 0,8–1 mA.
W trakcie badania poziomu tkanki tłuszczowej dokonuje się pomiaru impedancji, czyli odporności tkanek na prąd. Mięśnie zawierają większą ilość wody, niż tłuszcz, mają jej aż 70%, podczas gry tkanki tłuszczowe jedynie 30%. Z tego powodu prąd przez mięśnie przechodzi łatwiej, nie ma żadnego oporu, który pojawia się z kolei przy tłuszczu. Wykorzystując tę różnicę we właściwościach i cechach obu rodzaju tkanek, urządzenie analizuje, jak dużo zawiera każdych z nich i w jakich proporcjach znajdują się w naszym ciele.
Kiedy wykonuje się badanie ilości tkanki tłuszczowej?
Badanie zawartości tkanki tłuszczowej w ostatnim czasie stało się bardzo popularne. Ma ono szerokie zastosowanie, ponieważ korzystają z niego sportowcy, dietetycy, ale też ludzie, którzy chcą regularnie kontrolować swoje parametry sylwetkowe i zadbać lepiej o swój wygląd i zdrowie. Pomiar tkanki tłuszczowej metodą bioimpedancji elektrycznej znalazło swoje zastosowanie w leczeniu nadwagi i otyłości. Po analizie wyników oraz dopasowaniu ich do ogólno obowiązujących norm, można stwierdzić, czy konkretna osoba ma problem z wagą i potrzebuje pomocy oraz w jakim stopniu. Dużo w tym przypadku zależy od proporcji, jakie są między tłuszczem i mięśniami. Dietetyk na podstawie wyników badania poziomu tkanki tłuszczowej ustala jadłospis dla swojego klienta.
Pomiar tkanki tłuszczowej jest też wykonywany przez trenerów fitness, aby lepiej dopasować do potrzeb, możliwości i celów konkretnej osoby plan treningowy. To także sposób na kontrolę postępów treningowych, dzięki którym trener może obserwować, czy i w jakim tempie obniża się poziom tkanki tłuszczowej, a zwiększa tkanki mięśniowej. Ponadto badania stosuje się w profesjonalnym sporcie. Dzięki nim możliwe jest utrzymanie nie tylko właściwej wagi, ale też kondycji, na którą wpływ mają proporcje między mięśniami i tłuszczem. Pomiar jedynie masy ciała oraz obliczenie BMI nie są wystarczające do oceny parametrów naszego organizmu.
Normy w wynikach pomiaru tkanki tłuszczowej
W badaniu poziomu tkanki tłuszczowej obowiązują ściśle ustalone normy. W trakcie pomiaru otrzymujemy informacje dotyczące nie tylko zawartości tłuszczu w naszym ciele, ale też mięśni, wody i kości. Niektóre urządzenia pozwalają również na automatyczne wyliczenie BMI, zapotrzebowania kalorycznego oraz wieku metabolicznego.
U kobiet mamy więcej tkanki tłuszczowej, niż u mężczyzn. Norma wynosi 15-25%, podczas gdy u panów jest to 10-20%. Jeżeli te wyniki zostaną przekroczone, stwierdzamy u badanej osoby nadwagę. Prawidłowa zawartość tkanki tłuszczowej w ciele człowieka to ok. 30%. Różnice między kobietami i mężczyznami są ponownie widoczne w zawartości wody. U pań będzie to ok. 55%, a u panów 60%. Nierzadko jednak dochodzi do zatrzymania wody w organizmie i jej poziom wzrasta. Wpływ na to mają hormony, a także zbyt mała ilość spożywanych płynów w ciągu dnia. Z tym problemem szczególnie często zmagają się kobiety przed i w trakcie miesiączki. Wyniki badania zawartości tkanki tłuszczowej obejmują też kości, których zdrowy człowieka ma ok. 12-13,5%.
Przygotowanie do badania
Czy do badania tkanki tłuszczowej trzeba się specjalnie przygotować? Czy istnieją jakieś przeciwwskazania, które uniemożliwiają poddanie się badaniu? Jeżeli zależy Ci na wiarygodnych wynikach, na 48 godzin przed badaniem, nie spożywaj alkoholu. Może on wpłynąć na poprawność otrzymanych wartości. Zaleca się też rezygnację z intensywnego wysiłku fizycznego na ok. 12 godzin przed pomiarem, dlatego najlepszą porą na badanie tkanki tłuszczowej jest rano. Najbardziej wiarygodne wyniki otrzymamy, jeżeli wcześniej, przez ok. 4 godziny nie będziemy spożywać żadnych pokarmów, dlatego warto jest stawić się na badanie na czczo. Ponadto musimy pamiętać, że badanie wykonywane jest na boso, do czego też warto się odpowiednio przygotować. Wybierz takie buty i skarpetki, które możesz bez problemu zdjąć bez konieczności pozbywania się innych części garderoby.
Prawidłowo umięśniony mężczyzna bez zbędnej tkanki tłuszczowej.
Pomiar tkanki tłuszczowej jest badaniem, którego nie przeprowadza się podczas miesiączki. Przeciwwskazaniem jest wszczepiony rozrusznik, a także metalowe implanty. Jest to badanie bezpieczne dla organizmu, nie wywołuje żadnych podrażnień nerwów i innych niepożądanych reakcji.
Inne metody pomiaru tkanki tłuszczowej
Bioimpedancja elektryczna jest najpopularniejszą i najczęściej stosowaną metodą pomiaru tkanki tłuszczowej, ale nie jedyną. Jedną z alternatywnych metod jest badanie hydrostatyczne. Podczas badania człowiek jest zanurzany w wodzie. Gęstość ciała i zawartość tkanki tłuszczowej oblicza się na podstawie wylanej ze zbiornika ilości wody. Inną metodą jest DEXA, badanie absorpcji promieniowania X o dwóch energiach. Polega ono na naświetlaniu promieniami rentgena. Wykorzystuje się przy tym wiedzę dotyczącą różnic w pochłanianiu różnej dawki promieniowania przez konkretne tkanki.
Badanie zawartości tkanki tłuszczowej warto wykonywać regularnie, nawet jeżeli wyniki utrzymują się w normie. Istnieje wiele czynników, które mogą proporcje zmienić, a im wcześniej zareagujemy, tym łatwiej jest przywrócić ciału prawidłowy skład.
