Pionizacja pacjenta oraz nauka chodu jest procesem czasochłonnym i długotrwałym. Dzieje się tak, gdyż chód jest czynnością złożoną. Powstaje on ze skoordynowanych ruchów kończyn dolnych oraz górnych mających na celu przesunięcie całego ciała. Dodatkowo w trakcie wykonywania prawidłowego wzorca chodu muszą zostać spełnione liczne warunki zapewniające powtórną reedukację chodu. W tym celu wielu fizjoterapeutów wspomaga swoją pracę, poprzez wykorzystanie przyrządów do nauki chodzenia. W znacznym stopniu ułatwiają one oraz przyspieszają powrót pacjentów do aktywności i codziennej sprawności.
Chód prawidłowy oraz patologiczny
Chód stanowi jedną z najważniejszych aktywności każdego człowieka. Pozwala on na pokonywanie odległości, przemieszczanie się oraz wykonywanie czynności życia codziennego. Chód fizjologiczny nie wymaga od nas świadomej kontroli pracy narządu ruchu oraz mięśni. Jest on wykonywany oraz koordynowany przez centralny układ nerwowy. Jednak w momencie powstania zaburzeń chodu dochodzi do różnego rodzaju dysfunkcji, które wymagają interwencji lekarza lub fizjoterapeuty oraz ponownej reedukacji chodu.
Cechy chodu prawidłowego:
Przed rozpoczęciem nauki chodu należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowość wykonywanych działań. Bowiem tylko przy zachowaniu poprawnych wzorców ruchu możemy odzyskać utraconą sprawność i cieszyć się swobodą poruszania na własnych nogach.
Zatem, cechy prawidłowego chodu to:
- dwunożność,
- naprzemienność,
- symetryczność,
- jednakowa długość kroków,
- identyczny czas trwania poszczególnych faz obu kończyn,
- naprzemienna praca rąk i nóg.
Warto pamiętać, iż pewne elementy prawidłowego chodu są zmienne w zależności od zaistniałych okoliczności. Jednym z takich przykładów jest długość kroku. Wartość ta bowiem będzie zmienna w zależności od płci oraz wieku pacjenta. Długość kroku mężczyzny wynosi około 0,8 metra, kobiety 0,7 metra a dziecka około 0,4 metra. Podobnie sytuacja przedstawia się przy prędkości chodu – ok. 0,44 m/s u mężczyzny oraz 0,4 m/s u kobiety. Dlatego tak ważne jest, aby reedukację chodu dostosować indywidualnie do płci, wieku, a także rodzaju schorzenia pacjenta.
Przyczyny chodu patologicznego:
Chód patologiczny charakteryzuje się brakiem co najmniej jednej z cech prawidłowego chodu. Mechanizm jego powstawania jest bardzo różny i może być spowodowany wieloma czynnikami.
- Jedną z przyczyn powstawania chodu patologicznego jest ból. Wymusza on chód antalgiczny, czyli przeciwbólowy.
- Kolejnym powodem zaburzenia prawidłowego wzorca chodu jest skrócenie kończyny dolnej rzeczywiste lub pozorne. Skrócenie rzeczywiste kończyny dolnej powstaje w wyniku jej złamania, zwichnięcia czy też zaburzenia wzrostu, natomiast skrócenie pozorne może zaistnieć w procesie powstania przykurczy stawowych.
- Dodatkowo chód patologiczny może powstać w wyniku zesztywnienia stawów oraz niedomagania mięśni kończyn dolnych.
- Częstym powodem powstawania zaburzeń chodu są także schorzenia neurologiczne. Problemy z poruszaniem towarzyszą pacjentom z chorobą Parkinsona, po przebytym udarze mózgu, cierpiących na stwardnienie rozsiane czy też zespół tylnego uszkodzenia rdzenia kręgowego.
Przyrządy do nauki chodzenia
Przed rozpoczęciem nauki chodzenia należy przeprowadzić pionizację pacjenta. Wykonuje się ją w celu opanowanie niezbędnych czynności umożliwiających uzyskanie oraz utrzymanie pionowej postawy ciała oraz możliwości poruszania się. Pionizacja polega na stopniowym przeprowadzeniu osoby chorej z pozycji leżącej do stojącej aby uzyskać adaptację układu krążeniowo-oddechowego. Dodatkowo pacjent powinien poprzez odpowiednie ćwiczenia uzyskać dostateczną siłę mięśniową, niezbędny zakres ruchomości w stawach kończyn dolnych oraz odruchy równoważne i podparcie na stopach. Po uzyskaniu powyższych umiejętności można rozpocząć naukę chodu, wykorzystując w tym celu przyrządy do nauki chodzenia takie jak drabinki, poręcze, balkoniki, chodziki, kule łokciowe czy też specjalne schody i tory do nauki chodzenia.
Schody do nauki chodzenia
Przyrządy rehabilitacyjne do nauki chodzenia stanowią podstawowy sprzęt wykorzystywany przez fizjoterapeutów. Wśród nich ogromną popularnością cieszą się schody do nauki chodu. Ich zadaniem jest umożliwienie treningu prawidłowego wzorca chodu oraz nauka unikania upadku podczas wychodzenia oraz schodzenia ze schodów. Pozwalają one wypracować wspólnie z fizjoterapeutą prawidłową technikę pokonywania stopni. Sprawdzają się zarówno podczas nauki chodu po operacji wymianu stawu biodrowego, kolanowego czy też w trakcie przebiegu chorób neurologicznych takich jak choroba Parkinsona, SM czy też po przebytym udarze mózgu.
Dzięki systematycznej pracy pod okiem specjalisty oraz wykorzystaniu schodów do nauki chodzenia możesz nauczyć się bezpiecznego pokonywania stopni bez obaw o swoje zdrowie. Profesjonalne schody do nauki chodzenia posiadają bowiem regulowaną wysokość poręczy, którą można dopasować do wysokości osoby trenującej, a także gumową antypoślizgową okładzinę zapobiegającą upadkowi. Dodatkowo wyposażone są w szerokie stopnie umożliwiające naukę chodu z kulą lub balkonikiem. Posiadają także specjalną pochylnię pozwalającą na naukę chodzenia pod górkę.
Poręcze do nauki chodzenia
Poręcz rehabilitacyjna stanowi praktyczne urządzenie medyczne do nauki chodzenia. Stanowi ona doskonały sprzęt wspomagający powrót do sprawności ruchowej zarówno po udarze mózgu czy też kontuzji powodującej osłabienie nóg. Poręcze do nauki chodzenia pozwalają na wzmocnienie nie tylko dolnych części ciała, ale także zwiększenie mobilności tułowia oraz kończyn górnych. Urządzenie to jest bardzo przydatne do nauki koordynacji pracy nóg z resztą ciała. Dodatkowo pozwala odciążyć słabszą kończynę oraz umożliwia pracę i doskonalenie prawidłowego wzorca chodu.
Poręcze do nauki chodzenia polecane są zarówno osobom ze schorzeniami neurologicznymi, a także osobom starszym, cierpiącym na osteoporozę lub zapalenie stawów. W domach seniora wykorzystywane są do aktywizowania oraz korygowania postawy ciała oraz podtrzymywania sprawności ruchowej na jak najwyższym poziomie. W ośrodkach rehabilitacji ruchowej poręcze wspomagają koordynacje, elastyczność oraz siłę mięśniową osłabionych kończyn oraz tułowia. Dzięki możliwości regulacji wysokości oraz szerokości poręczy mogą być stosowane zarówno wśród dorosłych, dzieci, a także osób na wózkach inwalidzkich.
