Arytmia to zaburzenie cykliczności pracy serca. Pojawia się w różnych okolicznościach. Mówimy o niej, jeżeli dochodzi do nieregularnego, zbyt szybkiego lub wolnego bicia serca. We wszystkich tych przypadkach praca serca jest nieprawidłowa, co może być jedną z oznak choroby układu krążenia. Zaburzenia rytmu serca mają różne przyczyny, czego rozpoznanie jest kluczowe dla wyboru metody leczenia. Wyróżnić możemy kilka rodzajów arytmii. Podstawowy podział obejmuje arytmię komorową i nadkomorową serca. Zróżnicowane miejsce powstawania arytmii pozwala wyodrębnić też m.in. migotanie przedsionków lub komór oraz tachykardię zatokową.
Arytmia komorowa
Arytmia komorowa spośród wszystkich zaburzeń pracy serca występuje najczęściej . Powstaje ona na skutek pobudzenia, wywołanego przez mięsień komory serca. Pochodzenie tego typu zaburzenia może być różne. Ocena źródła jest kluczowa dla podjęcia odpowiedniego leczenia. Jest to zaburzenie rytmu serca, które, jak sama nazwa wskazuje, pochodzi z komór odpowiadających za dostarczanie krwi do krążenia. Wyróżnić możemy kilka postaci arytmii komorowej, mogą być to m.in. mniej groźne pobudzenia przedwczesne, ale też bardzo niebezpieczne dla zdrowia człowieka częstoskurcze.
Przyczyny arytmii komorowej
Istnieje wiele czynników, które wywołują lub nasilają arytmię komorową. Różnią się miejscem pochodzenia, a więc źródłem, wśród których jest serce oraz obszary znajdujące się poza tym organem. Jeżeli chodzi o czynniki sercowe, to należy wspomnieć m.in. o zespole Brugadów, chorobie wieńcowej, szczególnie tej, która pojawia się po zawale serca, a także wypadaniu płatka zastawki mitralnej. Przyczyny arytmii komorowej zlokalizowane są też poza sercem. Może ona wystąpić na skutek m.in. zaburzeń metabolicznych, hormonalnych i elektrolitowych, chorób występujących w obrębie układu nerwowego, zapalenia wielomięśniowego oraz amyloidozy i sarkoidozy.
Nie bez znaczenia jest też tryb życia. Ryzyko wystąpienia arytmii komorowej jest większe w przypadku osób, które stosują używki. Niebezpieczne mogą okazać się alkohol i tytoń. Problem nasila się w momencie częstego picia kawy czy też stosowania niektórych leków.
Objawy arytmii komorowej
Arytmia komorowa objawiać się może w różny sposób, co w znaczącym stopniu zależy od jej rodzaju. Obserwując swój organizm, można jednak podejrzewać, że serce nie pracuje prawidłowo, co wymaga konsultacji lekarza. Jeżeli arytmia komorowa ma łagodną postać i przebieg, to objawy mogą być nieodczuwalne przez chorego aż tak bardzo. Zaobserwować można w takich przypadkach krótkie epizody nierównego rytmu serca. Zdarza się, że arytmii towarzyszy dyskomfort w klatce piersiowej, co też jest niekiedy związane z występującym jednocześnie niepokojem. Zdarza się jednak, że zaburzenia są zdecydowanie bardziej złożone i tym samym objawy arytmii komorowej będą mocniejsze i bardziej odczuwalne. Wtedy dochodzi m.in. do migotania komór, a także częstoskurczu komorowego. Pacjent może zaobserwować u siebie duszności, które bardzo utrudniają funkcjonowanie. W skrajnych przypadkach dochodzi nawet do nagłego zatrzymania krążenia.
Jak leczyć arytmię komorową?
Zanim lekarz wybierze odpowiednią metodę leczenia, konieczne jest potwierdzenie występowania arytmii komorowej. Do jej rozpoznania, a także zróżnicowania arytmii wykorzystuje się spoczynkowe EKG. Przy okresowej arytmii wykonuje się badanie Holtera. Przydatny jest też monitoring pracy serca przez pewien czas, np. przez 2-3 doby. Do ustalenia miejsca ogniska arytmii komorowej stosuje się inwazyjne badanie elektrofizjologiczne. W leczeniu skuteczność wykazują leki antyarytmiczne, a także implantacja kardiowertera-defibrylatora czy też przezskórna ablacja prądem o wysokiej częstotliwości. Metoda leczenia zawsze jest dopasowywana do rodzaju arytmii, z którą zmaga się pacjent.
Arytmia nadkomorowa
Wśród rodzajów arytmii komorowej możemy wyróżnić trzepotanie i migotanie przedsionków. Rozpoznać ją możemy np. po omdleniach i dusznościach. Arytmia nadkomorowa obejmuje wiele zaburzeń rytmu serca. Mówimy o niej, jeżeli impulsy elektryczne nie są przewodzone prawidłowo. Ponadto dotyczy to też sytuacji, kiedy dochodzi do niewłaściwej aktywacji elektrycznej w obszarze powyżej pęczka Hisa, a więc w węzłach przedsionkowo-komorowych czy też węźle zatokowym.
Arytmia nadkomorowa – przyczyny
Przyczyny arytmii nadkomorowej są związane zarówno z przebytymi chorobami, jak też uwarunkowaniami genetycznymi, a więc cechami wrodzonymi. Arytmia nadkomorowa może pojawić się na skutek wrodzonej lub nabytej wady serca, a także w wyniku zabiegu kardiochirurgicznego. Wywołują ją zespół preekscytacji, zespół tachykardia-bradykardia i choroby niedokrwienne serca. Narażone są na nią osoby, zmagające się z nadciśnieniem tętniczym i kardiomiopatią. Ryzyko wystąpienia arytmii nadkomorowej jest większe u chorych na zapalenie mięśnia sercowego oraz choroby, które zajmują tkankę mięśnia sercowego.
Objawy arytmii nadkomorowej
Pomimo, że przyczyny, jak też forma leczenia są ściśle związane z rodzajem arytmii nadkomorowej, to istnieje kilka typowych objawów, które pomagają w rozpoznaniu tej dysfunkcji. Niepokój powinno wywołać kołatanie serca, szczególnie jeżeli towarzyszy mu zmęczenie, a także duszności. Wśród objawów arytmii nadkomorowej są także uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej, zawroty głowy i omdlenia.
Metody leczenia arytmii nadkomorowej
Aby możliwe było rozpoznanie arytmii komorowej, lekarz powinien przeprowadzić szczegółowy wywiad z uwzględnieniem zarówno chorób serca pacjenta, jak też wszystkich innych, w tym chorób ogólnych związanych z metabolizmem i obszarem reumatoidalnym. Wykonuje się EKG, morfologię i badanie Holtera. Leczenie odbywa się zazwyczaj przy zastosowaniu środków farmakologicznych, chociaż w przypadku braku skuteczności wprowadzana jest ablacja. Możliwe jest też stosowanie tych dwóch metod jednocześnie.
Arytmia komorowa i nadkomorowa serca leczone są przy pomocy beta-blokerów oraz antagonistów wapnia. Możliwe jest też wykonanie ablacji czy też przeprowadzenia zabiegów zastawek serca.
